HET GROTE VACCINATIE-OVERZICHT: ALLES OVER DE ZIEKTES, VACCINATIES EN BESCHERMING OP REIS
Hoelang van tevoren moet je een vaccinatie halen?
‘Voor de meeste vaccinaties geldt: vier tot zes weken voor de reis inenten is vroeg genoeg’, zegt Anja Buntsma van GGD Reisvaccinaties. ‘Maar GGD’en hebben het druk. Omdat vrijwel alle vaccins lang werken kun je gerust twee tot drie maanden voor je reis je prikken al halen. Dan ben je zeker op tijd.' Alleen voor de vaccins tegen dengue (drie maanden) en hepatitis B (zeven maanden) is een langere tijd wenselijk.
Wat als je niet meer weet welke vaccinaties je hebt gehad?
Waar je je paspoort altijd op een vaste, veilige plek bewaart, wil het gele boekje nog weleens kwijtraken. Hoe weet je dan nog welke vaccinaties je hebt gehad en wanneer dat dan was? 'Kindervaccinaties worden al geregistreerd in een centrale database van het RIVM, maar voor reisvaccinaties is het nog niet zover. Wij raden altijd aan om de vaccinatiegegevens op te vragen bij de GGD waar je in het verleden bent geweest - of bij de huisarts of een van de vele travel clinics als de inentingen daar zijn gehaald', zegt Buntsma. 'Als je het écht niet meer weet, dan is voor de meest gangbare reisvaccinaties een extra vaccinatie geen probleem. Het is alleen zonde van het geld en het vaccin.'
Mensen zijn zelf verantwoordelijk voor wat ze ingespoten krijgen. Je dient dat dus zelf goed bij te houden, het te laten registeren in het gele boekje en deze altijd mee te brengen naar de GGD of travel clinic waar je de vaccinatie wilt halen. Maar het gele boekje kan kwijtraken, dus Buntsma tipt: 'Maak altijd een foto van je vaccinaties, dan staat het ook in de cloud opgeslagen. Of sla ze op in de app GGDreistmee, waarin ook het kopje 'Mijn vaccinaties' staat. Dat helpt de GGD of een travel clinic enorm als je je boekje kwijt bent.'
De belangrijkste reisvaccinaties
DTP
DTP is de afkorting van difterie, tetanus en polio, ziektes die we in Nederland gelukkig niet vaak meer zien. In het buitenland is het risico groter om ze op te lopen.
Gebieden: difterie komt voor in India, Indonesië, Nepal en Brazilië. Tetanus daarentegen komt overal ter wereld voor; je raakt geïnfecteerd via straatvuil en aarde. Polio komt nog vooral voor in Azië en Afrika.
Geldigheid van de vaccinatie: tien jaar. Ben je geboren na 1950 en heb je alle kindervaccinaties gehad? Dan is één herhalingsprik voldoende voor tien jaar bescherming. Heb je de vaccinaties nooit ontvangen? Dan wordt een serie van drie prikken geadviseerd.
Kosten: tussen de €60 en €70 per prik. Bij de GGD Amsterdam betaal je €37,50 per prik en daar komt nog een verplicht adviesgesprek van €30 bij, maar de kosten verschillen per GGD. Voor dezelfde prik betaal je bijvoorbeeld bij GGD Haaglanden €32 en voor het basisconsult €28. Een vergelijkbaar tarief ben je kwijt bij bij Vaccinatiesopreis.nl, waar je €32,95 voor de prik plus €27,95 consultkosten betaalt. Over het algemeen geldt dat je bij de GGD in Amsterdam het meeste betaalt, terwijl andere GGD'en en Vaccinatiesopreis.nl relatief goedkoop zijn.
Hepatitis A
Hepatitis A is een zeer besmettelijke infectie van de lever, dat wordt veroorzaakt door een virus. Het wordt ook wel 'besmettelijke geelzucht' genoemd.
Gebieden: Hepatitis A komt voor in de meeste (sub)tropische landen, maar ook in landen dichter bij huis zoals Marokko, Egypte en Turkije.
Geldigheid van de vaccinatie: een complete vaccinatie tegen hepatitis A bestaat uit twee prikken. De eerste prik tegen hepatitis A geeft één jaar bescherming. Een tweede, na minimaal zes maanden, geeft een bescherming van zeker dertig jaar.
Kosten: per prik ben je tussen de €62 en €76,50 kwijt en je moet twee stuks nemen voor volledige bescherming.
Hepatitis B
Hepatitis B lijkt op hepatitis A, maar deze ziekte wordt verspreid via bloed of sperma. Hepatitis B wordt veelal overgedragen via wondjes, injectienaalden of seks zonder condoom.
Gebieden: hepatitis B komt wereldwijd voor (dus ook in Nederland), maar het risico is hoger in Azië, tropisch Afrika en sommige landen in Midden- en Zuid-Amerika.
Geldigheid van de vaccinatie: een volledige vaccinatie tegen hepatitis B bestaat uit drie prikken: de eerste, één maand later de tweede en vervolgens weer vijf maanden daarna. Na een half jaar ben je dus klaar en heb je in principe een levenslange bescherming tegen het virus. Het is ook mogelijk om de vaccinaties voor hepatitis A én B als combinatievaccin te nemen.
Kosten: ongeveer €60 per prik, dus €180 voor de totale bescherming. Maar je bent een stuk goedkoper uit als je hepatitis A en hepatitis B niet apart neemt, maar in een combinatievaccin! Daarvoor betaal je tussen de €73 en €90 en heb je drie stuks nodig, maar ben je wel gelijk klaar voor beide vormen van de besmettelijke geelzucht.
Rabiës
Rabiës, ofwel hondsdolheid, wordt overgebracht via speeksel van besmette zoogdieren door een beet, krab of lik aan een wondje of via slijmvliezen. Rabiës is zéér dodelijk! Jaarlijks overlijden maar liefst 60.000 mensen aan de gevolgen van het virus. Toeristen worden vaak gebeten of gekrabd door (zwerf)honden of apen, maar ook katten en vleermuizen kunnen rabiës overbrengen.
Gebieden: in Nederland komt de ziekte niet voor, het is echt een importziekte. De kans op rabiës is vergroot in India, Zuidoost-Azië, Afrika en delen van Midden- en Zuid-Amerika.
Geldigheid van de vaccinatie: een vaccinatieserie bestaat uit twee prikken met minstens een week ertussen. De vaccinaties geven levenslange basisbescherming, maar je moet na een incident altijd (!) medische hulp zoeken voor extra vaccinaties.
Kosten: Ongeveer €90-€100 per prik.
Gele koorts
Gele koorts is een ernstige infectieziekte, die wordt overgdragen door muggen. Een mug van het type Aedes en Haemagogus brengt het gele koortsvirus over door een steek. De ziekte is niet van mens op mens overdraagbaar. Gele koorts veroorzaakt bloedingen, geelzucht en koorts, vandaar de naam van de ziekte.
Gebieden: gele koorts komt alleen voor in Afrika en delen van Midden- en Zuid-Amerika. Let op: er zijn heel veel landen die een vaccinatie voor gele koorts verplichten als je uit een land komt waar gele koorts is, dus zelfs als je bijvoorbeeld enkel een overstap maakt in Zuid-Afrika of de Antillen dien je gevaccineerd te zijn.
Geldigheid van de vaccinatie: vaccinatie bestaat uit één prik en geeft na tien dagen goede bescherming. Deze bescherming is in principe levenslang. Wel geldt er een verhoogde kans (in vergelijking met andere vaccinaties) op bijwerkingen, vooral voor zwangeren en ouderen.
Kosten: Ongeveer €60-€70.
Bescherming tegen muggen
De grote boosdoeners van vele tropische ziektes zijn muggen. Muggen die dengue, chikungunya, gele koorts en zika overbrengen steken overdag, de muggen die malaria en Japanse encefalitis overbrengen steken ’s avonds en ’s nachts. Het is dus van groot belang om je te beschermen tegen muggenbeten. Zo voorkom, herken en behandel je de 8 meest voorkomende beten en steken.
Bekijk ook onze themapagina 'Gezond op reis' voor nog meer tips en reisadviezen. Volg Columbus Travel op Facebook, Instagram, Spotify en/of YouTube en meld je aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief.